Część 3 -Orhan Pamuk
Nasz kolejny noblista,
o którym chcemy się czegoś dowiedzieć, to ORHAN PAMUK. W ciągu trzydziestu
pięciu lat życia napisał 9 powieści oraz liczne eseje, co razem dało przeszło
pięć tysięcy stron.
Należy do
najwybitniejszych współczesnych pisarzy europejskich, a w Turcji nazywa się go
komentatorem społecznym. Należy do grona „oświeconych” intelektualistów
tureckich o nieortodoksyjnych poglądach religijnych. Jest otwarty na integrację
Turcji z Unią Europejską. Obecnie mieszka w Niemczech.
STAMBUŁ – to miasto, w
którym się urodził (w 1952roku), i w którym spędził większą część swojego
życia. Miastu temu poświęcił jedną z najpiękniejszych swoich książek: „
Stambuł. Wspomnienia i miasto.”
Aby zachęcić do jej przeczytania,
gdyż znajduje się w naszej bibliotece, przeczytajcie następującą wypowiedź
osoby kompetentnej o tej powieści:
„Piękny STAMBUŁ to opowieść o upadku
rodziny, przypominająca historię „Buddenbrooków” Tomasza Manna. To jednocześnie
portret melancholijnego miasta, którego istotą jest rozpad: ruiny upadłej
cywilizacji, ślady bizantyjskiej, potem otomańskiej świetności, przy czym jest
to opis pełen miłości. I tak sugestywny, że potrafi doszczętnie zawładnąć
czytelnikiem, który - tak jak ja – będzie
odtąd marzył po nocach o włóczęgach po tym mieście, gdzie przenikają się Wschód
i Zachód, Europa i Azja”. Justyna Sobolewska, Przekrój
A oto inna wypowiedź:
„Orhan Pamuk spędził w Stambule dzieciństwo i sporą część dorosłego życia, a
jego wspomnienie o tym niezwykłym i tajemniczym miejscu jest być może
najbardziej wzruszającą z książek, jakie do tej pory napisano o jakimkolwiek mieście”.
Wszystkie powieści
Pamuka zostały przetłumaczone na język polski.
Są to:
- Cavdet Bej i synowie (1982)
- Dom ciszy (1983)
- Biały zamek (1985)
- Czarna księga (1990)
- Ukryta twarz (1992)
- Nowe życie (1994)
- Nazywam się Czerwień (2000)
- Śnieg (2002)
- Stambuł. Wspomnienia i miasto (2003)
- Muzeum niewinności (2008)
Za wybitne zasługi dla literatury
został w roku 2006 uhonorowany Nagrodą Nobla. Jego utwory, przetłumaczone na
ponad czterdzieści języków, cieszą się ogromną popularnością wśród milionów
czytelników na całym świecie, również w Polsce, gdzie każda kolejna powieść
noblisty staje się bestsellerem.
Otrzymał również 16
nagród międzynarodowych, wśród których należałoby wymienić Pokojową Nagrodę
Księgarzy Niemieckich, Dublin Literary Award, IMPAC i inne.
Orhan Pamuk nazywa
siebie bookish writer, czyli pisarzem uzależnionym od literatury, spędzającym
na lekturze cudzych tekstów niemal tyle samo czasu, ile mija mu na tworzeniu
własnych książek.
Aby
zachęcić do przeczytania „Stambułu….”podajemy fragmenty tej powieści.
Otwierając księgę, miałem wrażenie, że wchodzę wraz z innymi do
środka owej tajemnej historii, siadam koło sułtana i patrzę z jego okna, w
miejscu znanym dziś jako Pałac Ibrahima Paszy, na At Meydani, aby podziwiać
bogactwo imperium, popisy różnych rzemieślników ubranych w kolorowe stroje
swojego cechu. I może dlatego, że po powstaniu republiki i wielkim
modernizacyjnym ożywieniu uwierzyliśmy, że odcięliśmy się od własnych korzeni i
staliśmy się częścią „nowej cywilizacji nauki i rozsądku”, siedzenie przy
nowoczesnym oknie i oglądanie tych dziwacznych, obcych, ale zaskakująco
ludzkich przodków z imperialnych czasów – jak sądziliśmy – dawno zostały za
nami, było takie fascynujące.
Z takim
właśnie uczuciem czytałem na przykład, że w osiemnastym wieku podczas ceremonii
obrzezania Mustafy, syna sułtana Ahmeta III, pewien linoskoczek balansował na
sznurze rozciągniętym między dwoma statkami pływającymi po Złotym Rogu, a potem
prędko szukałem odpowiedniej ilustracji. Z tej samej księgi dowiedziałem się
również, że nasi przodkowie założyli na Karyagdi Bayiri na Eyupie cmentarz dla
katów, którzy z racji wykonywanego zawodu nie zasługiwali na pochówek obok
zwykłych śmiertelników.
I że za panowania
Osmana II, w 1621roku, nastała tak surowa zima, że mróz skuł cały Złoty Róg i
część wód cieśniny. Długo wpatrywałem się w rysunek łodzi stojących na płozach
i statków uwięzionych między taflami lodu, nie dopuszczając do siebie myśli, że
tak jak większość ilustracji w książce ta również bardziej dowodzi siły
wyobraźni autora niż prawdy historycznej.
Z wielką
radością wracałem do rysunków przedstawiających parę słynnych stambulskich
wariatów z czasów Abdulhamita II. Pierwszy z nich, mężczyzna, zawsze chadzał
nago (ilustrator narysował go jednak z zasłoniętym przyrodzeniem). Jego
konkurentką była Madame Upola, która wkładała na siebie wszystko, co wpadło jej
w rękę. Wieść niosła, że kiedy tych dwoje spotkało się gdzieś w mieście,
natychmiast rzucało się na siebie i brutalnie dusiło. Dlatego lud stambulski
pilnował, by żadne z nich nie weszło na most. (W tamtych czasach istniał tylko
jeden drewniany most, Galata, wybudowany w
1845 roku między Karakoy i Eminonu, przed końcem dwudziestego wieku
trzykrotnie odnawiany; stambulczycy nazywali go po prostu mostem).
W naszej bibliotece znajduje się
również inna z niezwykłych powieści Orhana Pamuka, a mianowicie „Nazywam się
Czerwień”
Oprac.: mgr Gizela
Sznajder
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz